Ciekawe zestawienie
Wybór testów (narzędzi badawczych) oceniających określone funkcje (procesy) poznawcze
Funkcja poznawcza | Nazwa testu | Uwagi |
Procesy uwagi dowolnej | Test Łączenia Punktów | Koncentracja, podzielność i przerzutność uwagi Polska normalizacja – Bateria Halsteada- Reitana |
Testy skreślania (liter,cyfr), np. Test Skreślania Bourdona | Utrzymywanie uwagi w dłuższych odcinkach czasowych, selektywność Brak polskich norm Dodatkowe ograniczenie dla osób starszych: mały druk | |
Przyswajanie informacji słownych | Test Uczenia się Słowno-Słuchowego Rey'a (AVLT) | Proces przyswajania informacji słownych w 5 kolejnych próbach, próba swobodnego odtwarzania i rozpoznawania po odroczeniu Brak polskich norm – możliwa jedynie analiza jakościowa |
Kalifornijski Test Uczenia się Językowego (CVLT) | Jak wyżej, a ponadto próba odtwarzania ze wskazówkami Polskie normy w przygotowaniu | |
Pamięć wzrokowa bezpośrednia | Test Pamięci Wzrokowej Bentona (BVRT) | Pamięć wzrokowa bezpośrednia, możliwość analizy jakościowej błędów Istnieje polska adaptacja testu |
Pamięć wzrokowa odroczona | Test Figury Złożonej Osterrietha-Rey'a | Pamięć wzrokowa po odroczeniu Brak polskich norm m.in. dla osób starszych |
Pamięć semantyczna | Test Fluencji Słownej (kategorie semantyczne) | Płynność generowania pojęć należących do określonych kategorii semantycznych Brak polskich norm |
Próba Nazywania | Zdolność aktualizowania nazw o różnej częstości użycia w języku polskim Brak polskich norm. | |
Procesy wzrokowo-przestrzenne | Test Figury Złożonej Osterrietha-Rey'a | Praksja konstrukcyjna Brak polskich norm dla osób w wieku podeszłym |
Próby kopiowania figur geometrycznych o zróżnicowanym stopniu złożoności | Praksja konstrukcyjna Brak polskich norm. Możliwa jedynie analiza jakościowa | |
Myślenie/rozwiązywanie problemów | Test Rozumienia Pojęć Słownych | Myślenie abstrakcyjno-pojęciowe Polskie normy w przygotowaniu |
Podtest Podobieństwa WAIS – R) | Myślenie abstrakcyjne Nie istnieją polskie normy dla osób w wieku podeszłym | |
Funkcje wykonawcze | Test Fluencji Słownej (kategorie literowe) | Płynność generowania pojęć na podstawie kryterium formalnego (literowego) Brak polskich norm |
Test Płynności Niewerbalnej Ruff'a | Płynność generowania wzorców niewerbalnych. Istnieją polskie normy | |
Test Stroop'a | Plastyczność poznawcza, hamowanie impulsywnych, zautomatyzowanych reakcji Polskie normy w przygotowaniu | |
Test Sortowania Kart z Winsconsin | Myślenie abstrakcyjne, plastyczność poznawcza, tworzenie pojęć Istnieją polskie normy | |
Tempo przetwarzania informacji | Podtest „Symbole Figur i Cyfr” (WAIS-R) | Tempo przetwarzania informacji Nie istnieją polskie normy dla osób w wieku podeszłym |
Najbardziej popularnym testem psychologicznym służącym do pomiaru inteligencji ogólnej u osób dorosłych jest Skala Inteligencji Wechslera w polskiej adaptacji – WAIS-R (PL). Jest to bateria jedenastu testów badających poszczególne zdolności. Tego rodzaju podział pozwala wskazać mocne strony danej osoby.
„Inteligencja może przejawiać się na wiele sposobów, dlatego też efektywna i bezstronna skala inteligencji powinna się składać z tak wielu różnych zadań, jak to tylko możliwe”. D. Wechsler
Przygotowany przez Wechslera model badania inteligencji jest nowatorski, ale wchodzące w jego skład testy zapożyczone zostały z istniejących wcześniej metod.
Testy podzielone są na dwie grupy tworząc:
- skalę słowną – mierząca inteligencję skrystalizowaną (powstającą w efekcie doświadczeń)
- skalę bezsłowną – mierzącą inteligencję płynną (uwarunkowaną genetycznie)
Poniższa tabela przedstawia poszczególne testy wchodzące w skład obu skal.
Skala słowna
|
Skala bezsłowna
|
Wiadomości – mierzy wiedzę nabytą | Braki w obrazkach – mierzy zdolności percepcyjne |
Powtarzanie cyfr – mierzy pojemność pamięci bezpośredniej oraz koncentrację uwagi | Porządkowanie obrazków – mierzy umiejętność rozumienia oraz sensownego przedstawiania sytuacji |
Słownik – mierzy głównie rozumienie werbalne, umiejętność wykorzystania posiadanej wiedzy oraz fluencję słowną | Klocki – mierzy zdolność spostrzegania i analizy form oraz koordynację wzrokowo-ruchową |
Arytmetyka – mierzy umiejętność logicznego myślenia oraz koncentrację | Układanki – mierzy umiejętność wykrywania związków pomiędzy elementami oraz koordynację wzrokowo-ruchową |
Rozumienie – mierzy poziom rozumienia oraz zachowania się w sytuacjach społecznych; mierzy również pamięć długotrwałą, zakres posiadanych doświadczeń oraz umiejętność korzystania z nich | Symbole Cyfr – mierzy zdolność nabywania nowych umiejętności |
Podobieństwa – mierzy umiejętność dostrzegania związków między pojęciami, zdolność odróżniania cech bardziej istotnych od mniej istotnych |
Tabela w sposób skrótowy opisuje poszczególne testy – więcej informacji na ten temat znaleźć można w literaturze fachowej.
Otrzymane wyniki w poszczególnych testach przelicza się, a następnie można je przedstawić na:
- skali pełnej – wynik IQ
- skali słownej – poziom inteligencji skrystalizowanej
- skali bezsłownej – poziom inteligencji płynnej
- w postaci profilu jedenastu funkcji poznawczych
Możliwość przedstawienia wyników na kilka sposobów jest cechą charakterystyczną WAIS-R. Oprócz tego, możliwe jest również wykorzystanie testu w diagnozie klinicznej. Test potrafi wskazać trudności w uczeniu się, ADHD, czy upośledzenie umysłowe. Można go stosować również jako narzędzie pomocnicze przy diagnozie schizofrenii i chorobie Alzheimera.
Test WAIS-R spełnia wszelkie kryteria profesjonalnego testu, a otrzymywane przy jego pomocy wyniki są wiarygodne.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz